Jeden z Klientów zwrócił się do mnie z pytaniem: „Pani Mecenas, czy muszę płacić alimenty na rzecz swojego pełnoletniego syna?” Zdaniem mojego Klienta, jego obowiązek alimentacyjny wobec dziecka wygasł z chwilą ukończenia przez syna pełnoletności. Czy na pewno?
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, obowiązkiem rodziców jest zapewnienie dziecku środków utrzymania do czasu, aż będzie ono w stanie utrzymywać się samodzielnie. Oczywiście, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów związanych z jego utrzymaniem i wychowaniem.
Innymi słowy, rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka przez cały czas, gdy dziecko nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W związku z powyższym, jedyną okolicznością uzasadniającą ustanie obowiązku alimentacyjnego jest to, że dziecko ma możliwość samodzielnego utrzymania się. W tym miejscu wskazać należy, iż usamodzielnienie się, bywa mylone z osiągnięciem przez dziecko pełnoletności. Często spotykam się z błędnym założeniem, iż ustanie obowiązku alimentacyjnego jest automatycznie związane z osiągnięciem przez dziecko pełnoletności. Podkreślenia wymaga, że przepisy nie wskazują na żadną granicę wieku, po osiągnięciu której dziecko bezwzględnie utraci prawo do alimentów. Obowiązek alimentacyjny nie ustaje automatycznie, również z chwilą osiągnięcia przez uprawnionego do alimentów określonego stopnia wykształcenia – podstawowego, średniego czy też wyższego.
Co ważne, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Tytułem przykładu, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08 sierpnia 1980 r., w sprawie o sygnaturze akt III CRN 144/80 uznał, że zaniedbywanie studiów, brak postępów i zaliczeń, niezdawanie egzaminów w terminie, a przede wszystkim powtarzanie roku studiów, to sytuacje, gdy dziecko nie stara się usamodzielnić.