Zasiedzenie – kiedy i po jakim czasie jest możliwe?

Zasiedzenie – na czym polega i kiedy jest możliwe?

Zasiedzenie – posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra lub zła wiara posiadacza samoistnego.

Dla przyjęcia dobrej lub złej wiary posiadacza decydujące znaczenie ma stan w chwili uzyskania posiadania. W dobrej wierze jest ten posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym poczuciu, że przysługuje mu prawo własności. Wyłącza zaś dobrą wiarę wiedza o rzeczywistym stanie prawnym. Dobrą wiarę wyłącza również niedbalstwo. To znaczy niedołożenie należytej staranności, przy której dołożeniu dana osoba mogła się dowiedzieć, że określone prawo jej nie przysługuje. Dla przyjęcia dobrej lub złej wiary posiadacza decydujące znaczenie ma stan w chwili uzyskania posiadania. Przyjmuje się, że w dobrej wierze jest ten posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym poczuciu, że przysługuje mu prawo własności.

Wyłącza zaś dobrą wiarę wiedza o rzeczywistym stanie prawnym, jak również niedbalstwo, to znaczy niedołożenie należytej staranności, przy której dołożeniu dana osoba mogła się dowiedzieć, że określone prawo jej nie przysługuje. Niezbędnymi, wymaganymi przez ustawodawcę przesłankami nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie jest zatem z jednej strony posiadanie, które winno mieć charakter władztwa samoistnego, z drugiej zaś upływ określonego przez ustawę czasu.

Posiadanie może być przy tym uznane za samoistne, jeżeli posiadacz faktycznie włada rzeczą w takim zakresie jak czyni to właściciel. Zatem samodzielnie, we własnym imieniu i zasadniczo we własnym interesie. Nieodzownym elementem posiadania właścicielskiego jest konieczność wystąpienia po stronie posiadacza woli posiadania „jak właściciel”, czyli dla siebie. Powyższe winno przy tym znajdować odzwierciedlenie w czynnościach podejmowanych przez posiadacza, wskazujących na rzeczywisty, niczym nieskrępowany stan władztwa. Wola posiadania musi być jednocześnie jawna, uzewnętrzniona dla otoczenia.

22 września, 2022 kodeks cywilny No comments yet

ZACHOWEK

Matka pani Moniki przed swoją śmiercią sporządziła testament, w którym powołała do całego spadku jedynie swego syna Roberta. Moja Klientka, Pani Monika, została całkowicie pominięta w testamencie. Co zrobić ? Czy w takiej sytuacji przysługuje jakieś roszczenie?

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego: „Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Innymi słowy, roszczenie o zachowek przysługuje wówczas, gdy osoba uprawniona nie otrzymała należnej jej części majątku spadkowego czy to w drodze dziedziczenia, czy to w postaci zapisu, czy też poprzez uczynioną przez spadkodawcę i zaliczaną do spadku darowiznę. Co ważne, osoba, której przysługuje prawo do zachowku może domagać się wyłącznie zapłaty na jej rzecz określonej kwoty pieniężnej stanowiącej ułamek wartości udziału spadkowego jaki by jej przysługiwał przy dziedziczeniu ustawowym.

Osobami uprawnionymi do zachowku są zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki) oraz jego małżonek. Natomiast, jeżeli spadkodawca, w chwili śmierci nie miał zstępnych, wówczas prawo do zachowku przysługuje jego małżonkowi oraz rodzicom.

Wobec powyższego, roszczenie o zachowek nie będzie przysługiwało osobom:

  • wydziedziczonym w testamencie,
  • uznanym orzeczeniem sądu za niegodnych dziedziczenia,
  • które odrzuciły spadek,
  • które zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia,
  • małżonkowi, przeciwko któremu spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione,
  • małżonek pozostający ze spadkodawcą w separacji.

Wysokość należnego zachowku stanowi połowę wartości udziału spadkowego jaki by przypadł uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Jeżeli natomiast uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jest małoletni, wówczas zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego.

19 czerwca, 2020 kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, prawo spadkowe, spadek, zachowek No comments yet

ODRZUCENIE SPADKU

Do mojej Kancelarii trafiła ostatnio Klientka, która zadała mi takie pytanie: „Kilka tygodni temu zmarła moja matka. Wiem, że w skład spadku wchodzą same długi. Moja mama zaciągała tzw. ‘chwilówki’. Nie spłaciła wszystkiego, a mnie nie stać na spłatę tych długów. Mam czworo dzieci i utrzymuję się z zasiłków. Co robić? ” Wobec powyższego, koniecznym stało się omówienie instytucji odrzucenia spadku.

Odrzucenie spadku jest to czynność prawna uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Czynność ta polega na złożeniu oświadczenia spadkobiercy o odrzuceniu praw i obowiązków wchodzących w skład spadku przed sądem lub notariuszem. Odrzucenie spadku ma miejsce najczęściej w przypadku, gdy długi wchodzące w skład spadku przewyższają wartość jego majątku. Skutkiem odrzucenia spadku jest to, że spadkobierca, który odrzuca spadek, traktowany jest tak jakby nie dożył jego otwarcia (dnia śmierci spadkodawcy).

Oświadczenie o odrzuceniu spadku musi być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Zaniechanie odrzucenia spadku w powyższym terminie jest tożsame z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Co ważne, odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcznego terminu jest możliwe w wyjątkowych sytuacjach. Zdarzyć się może, że spadkobierca będzie uprawniony do odrzucenia spadku nawet po upływie wielu lat. Jeśli spadkobierca nie złożył żadnego oświadczenia lub przyjął spadek, który lepiej było odrzucić, może to zrobić o ile oświadczenia (lub brak oświadczenia) wynikły np. z istotnego błędu lub groźby.

Podkreślenia również wymaga, iż w wyniku odrzucenia spadku przez rodziców, powołanymi do spadku zostają ich dzieci. Zatem, w sytuacji mojej Klientki konieczne było odrzucenie spadku również w imieniu jej małoletnich dzieci. Zgodnie z art. 156 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą majątku małoletniego wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego. Wobec tego, aby możliwe było odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci mojej Klientki, w pierwszej kolejności należało uzyskać na to zgodę sądu rodzinnego.

18 maja, 2020 kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, kodeks rodzinny i opiekuńczy, odrzucenie spadku, prawo spadkowe, spadek No comments yet